O capón de Vilalba, poboación situada na provincia de Lugo (Galicia), é famoso en toda España e fóra das nosas fronteiras. Trátase dun galo ao que se castra cirurxicamente cando ten aproximadamente de 1 a 1,5 quilos de peso. Está criado ao aire libre, en prados dotados de matogueiras, árbores e espazo suficiente para que poida moverse con liberdade, imprescindible para o correcto desenvolvemento da súa musculatura.
A alimentación do ave principalmente é a base de cereais e concretamente realízase unha masa de fariña de millo e auga á que se pode engadir patacas, castañas ou xemas de ovo. O animal tamén poderá dispoñer do alimento que se atope ao seu paso dentro do recinto onde se cría, podendo inxerir larvas, insectos, etc. Todo o que ache á súa disposición no espazo natural no que se atopa.
Con estas características, lógrase un maior incremento de peso e unha plumaxe sedoso e brillante. Así mesmo, desaparece a súa agresividade, vólvese pasivo, o que leva unha maior acumulación da graxa nos seus músculos, que producirá unha carne con mellor sabor, máis tenra.
A cría dura aproximadamente oito meses e durante o último mes, colócase nunhas caixas de aproximadamente, 50 cm por 50 cm chamadas capoeiras. Neste espazo tan reducido, ao non poder moverse, prodúcese o engorde final e definitivo, aínda que o principal do seu crecemento xa o realizou con antelación. Aínda que se trata dun espazo pequeno, estas caixas están fabricadas con material adecuado para non producir sufrimento ao animal.
O sacrificio do capón tamén faise con moito coidado e esmero; calquera fallo pode determinar o seu menor valor no mercado e unha peor presentación. Procédese a sacar ao animal en penumbra da capoeira e sen movementos bruscos, sacrifícaselle. Despois realízase o desplume, tendo coidado de non danar a pel. Finalizado este traballo quítanse os órganos interiores e a graxa abdominal. Unha vez terminado lávase moi ben con auga quente e pódeselle engadir azafrán ou sal.
Aínda que non se trata dun produto con denominación de orixe, o Concello de Vilalva, controla todo o proceso dos distintos produtores. Existe control da produción, do sistema de cría e da alimentación, para conseguir un produto de moitísima calidade. Un Capón de Vilalba pesa entre 4 a 6 quilos e pode custar no mercado entre 80 e 100 euros.
